આપણે ત્યાં છાપું વાંચીએ એટલે ફેસબુકના હોબીના ખાનામાં ‘વાંચન’ એવું લખી શકાય. માહોલ એવો કે જો ઘરમાં બે-ત્રણ ચોપડીઓ પડી હોય તો આગંતુક પણ અહોભાવથી જોવા માંડે! યુ આર સ્કોલર! પણ છાપાં-સામિયકોમાં આંખોને ઝીણી-ઝીણી કરી સૌથી વધુ શું વાંચવામાં આવે છે? એ છે ટિપ્સ! આરોગ્ય, ડેટિંગ, રિલેશનશિપ, બેડરૂમ લાઇફ, બોર્ડરૂમ બિહવિયરથી માંડી વેલ્થ અંગેની રંગબેરંગી અને વિરોધી ટિપ્સ ટપકતી રહેતી હોય છે. મૂળમાં પડી છે વધુ સારું પરફોર્મ કરવાની માણસની ખેવના. એટલે ટિપ્સનો ધોધ પણ અવિરત વહ્યા જ કરે છે.
ટિપ્સનો સ્પેકટ્રમ ખાસ્સો વાઇડ. જનરેશનની જનરેશનને સમાવી લે એવડૉ. સાધુ-સંતોથી સેક્સોલોજિસ્ટો સુધીનો. પાવરફુલ ટિપ્સ લખવાની ટિપ્સ એ છે કે દરેક વાંચનારને એવું લાગવું જ જોઇએ કે આ મારા માટે જ લખાયું છે! બાય ધ વે, લખવું એ પણ એક પ્રકારની ‘ટિપ’ છે?! થિંક!અને વ્યક્તિ જેમ વધુ શિક્ષિત અને સેટલ્ડ એમ ટિપ્સના પ્રકારો બદલાયા કરે. વાસણને કેવી રીતે ચમકાવવા એમાંથી વાસ્તુ તરફ. અને ટિપ્સ લખવામાં અને વાંચવામાં ગુજરાતી માનસને પાછળ પાડી દે એવું અંગ્રેજી છાપાંમાં જોવા મળે છે.
આ એવી દોડ છે જ્યાં અંગ્રેજી માણુસ આપણાથી ખરેખર આગળ છે. પાનાંનાં પાનાં ભરીને ડેટિંગમાં શું કરવું, શું ન કરવું, જમણા હાથની ત્રીજી આંગળી ક્યાં મૂકવી, ડિનર એટિકેટથી લઇ નેટ-ચેટ અંગેની ટિપ્સની ભરમાર હોય છે. માર્કેટમાં ટિપ્સ ચાલે છે કેમ? સિમ્પલ. સીધીબાત. રેડી ટુ યુઝ રેસિપિઝ. ડુ એન્ડ ડોન્ટ ડુનું લિસ્ટ જ પકડાવી દેવાય. જો ડેટિંગ કોઇ ચિંતાધારી ચિંતકને લખવાનું કહેવાય અને જો એની કલમ-ભાષા ગુજરાતી હોય તો શક્ય છે કે એ કૃષ્ણ-રાધાથી વાત શરૂ કરે અને ડેટિંગને બદલે એવો ગુજરાતી શબ્દ વાપરે કે આપણને થાય: કૃષ્ણ-રાધા તો કોઇ ભારેખમ કામ કરતા હશે! ટિપ્સ કોમર્શિયલ હિંદી ફિલ્મો જેવી છે.
સમસ્યાને ચપટી વગાડી સુલઝાવી દે. એક અંગ્રેજી છાપામાં એક લેખનું ટાઇટલ હતું. ‘એવી દસ વાતો કે જે છોકરી/સ્ત્રીને સાંભળવી નથી ગમતી.’ સો રેડી? ફર્સ્ટ જો તમે આવું કહ્યું કે તું પેલા ડ્રેસમાં જરીક ચબ્બી એટલે કે જાડી લાગતી હતી, તો ટિપકાર કહે છે કે તમારું અને તમારા સંબંધનું આવી બન્યું. વાતનો સાર એ છે કે એવી કમેન્ટ કરવી નહીં. અને જો ફોર્સ પડાય કે હું કેવી લાગું છું તો ગુડી ગુડી વાતો કરવી. ચિટ, ચેટ એન્ડ ચિટિંગ. બીજી ટિપ તો એથી પણ અદભૂત છે.
છોકરીની મમ્મી લાખ સુંદર અને જુવાન દેખાતી હોય તો પણ અભિવ્યક્તિને દબાવી રાખવાની અને એવું નહીં ભસવાનું કે તમે બંને બહેનો દેખાવ છો. એ ચિકન હાટેંડને ખોટું લાગી જાય. ફ્રોઇડના ઇડપિસ કોમ્પ્લેકસથી રિવર્સ કોમ્પ્લેકસને કારણે એવું પણ સાંભળવું પડે. જા, તો મારી મા પાસે! મોરલ છોકરીને ખોટું ના લાગે એવું બોલતા શીખવા માંડવાનું. કારણ કે સંબંધનો આધાર ‘ખોટું ન લાગે’ એની ઉપર તો રચવાનો છે!
મિત્રો સાથે મજા આવતી હોય તો પણ ત્રીજી ટિપ પ્રમાણે છોકરી/સ્ત્રીને એવું નહીં કહેવાનું કે ‘મને મારા મિત્રો સાથે મજા આવે છે’ કેમ કે સ્ત્રીને એ કલ્પના પણ અસહ્ય છે કે એના પુરુષને એની સાથે કરતાં બીજે વધારે મજા આવી શકે. ભ્રમનું વિશ્વ ઊભું કરવાનું, કેમ કે એ જ તો ખરું રહેઠાણ છે સાંવરિયા તમારા સહજીવનનું.
તમને ક્રિકેટની મેચ જોવામાં રસ હોય તો પણ સ્ત્રીને એવું કહેવું નહીં, કારણ કે એ એવું માને છે કે મારા કરતાં બીજી અગત્યની ‘ગેમ’ કોઇ હોઇ શકે જ નહીં. સ્ટ્રીમ ઓફ કોન્સિયસનેસ એટલે કે અર્ધ-ચેતનના લેવલે કોઇ સુંદર પરફ્યુમની સુવાસ લેવાથી ભૂતપૂર્વ ફ્રેન્ડ યાદ આવી જાય તો પણ પેલી છોકરીને એવું કહેવાનું નહીં. કદાચ છોકરીને લાગી શકે કે તમે એનામાં પેલીને શોધી રહ્યા છો. આવું યાદ આવે તો શું કરવું એની કોઇ ટિપ્સ અવેલેબલ નથી, પણ વોશરૂમમાં જઇ ચહેરાને ધોઇ નાખી શકાય. એન્ડ ધ મોસ્ટ ઇમ્પોર્ટન્ટ: તમારી મમ્મીના હાથની અદભૂત રસોઇના વખાણ છોકરી સમક્ષ કરવા નહીં.
કમ ઓન એન્ડ ગ્રો અપ! શક્ય છે છોકરી તમને ગ્રાઇપ-વોટરની બાટલી પકડાવી ચાલતી પકડશે. એક ટિપ તો એવી છે કે છોકરી ટાપટીપ પાછળ લખલુટ ખર્ચ કરતી હોય તો પણ એને એ અંગે રોકવી-ટોકવી નહીં. યુ સી, એને ખોટું લાગી શકે છે અને ‘ખોટું લાગે એવું કશું કરવાની સખત મનાઇ છે!’ એક વાત તો એવી પણ છે કે છોકરીનાં બધા મિત્રો ન ગમતા હોય તો પણ ‘લવ મી, લવ માય ડોગ્ઝ’ એ હિસાબે બધાને ગમાડવાના અને એમની હાજરીમાં પૂંછડી પટપટાવવાની. અને હા, એની કોઇ બહેનપણીને ‘હોટ’ તો કહેવી જ નહીં.
તમારો સંબંધ ઠંડો પડી જવાની પૂરેપૂરી શક્યતાઓ છે. છેલ્લી વાત, ક્યારેક કચકચથી કંટાળી જાવ તો પણ એવા ઘાંટા નહીં પાડવાના કે ‘આઇ નીડ સ્પેસ!’ સ્પેસ જોઇતી હોય તો સ્પેસમાં જવાનું (પોષાતું હોય તો), નહીં તો જે પેસમાં ગાડી ચાલતી હોય એમ ચાલવા દેવી. જીવનની સુંદરતાને ટીપી નાખવી હોય તો આવી ટિપ્સ તરફ ધ્યાન આપવું. આ પણ એક ટિપ છે જે હું તમને આપી રહ્યો છું
ટિપ્સનો સ્પેકટ્રમ ખાસ્સો વાઇડ. જનરેશનની જનરેશનને સમાવી લે એવડૉ. સાધુ-સંતોથી સેક્સોલોજિસ્ટો સુધીનો. પાવરફુલ ટિપ્સ લખવાની ટિપ્સ એ છે કે દરેક વાંચનારને એવું લાગવું જ જોઇએ કે આ મારા માટે જ લખાયું છે! બાય ધ વે, લખવું એ પણ એક પ્રકારની ‘ટિપ’ છે?! થિંક!અને વ્યક્તિ જેમ વધુ શિક્ષિત અને સેટલ્ડ એમ ટિપ્સના પ્રકારો બદલાયા કરે. વાસણને કેવી રીતે ચમકાવવા એમાંથી વાસ્તુ તરફ. અને ટિપ્સ લખવામાં અને વાંચવામાં ગુજરાતી માનસને પાછળ પાડી દે એવું અંગ્રેજી છાપાંમાં જોવા મળે છે.
આ એવી દોડ છે જ્યાં અંગ્રેજી માણુસ આપણાથી ખરેખર આગળ છે. પાનાંનાં પાનાં ભરીને ડેટિંગમાં શું કરવું, શું ન કરવું, જમણા હાથની ત્રીજી આંગળી ક્યાં મૂકવી, ડિનર એટિકેટથી લઇ નેટ-ચેટ અંગેની ટિપ્સની ભરમાર હોય છે. માર્કેટમાં ટિપ્સ ચાલે છે કેમ? સિમ્પલ. સીધીબાત. રેડી ટુ યુઝ રેસિપિઝ. ડુ એન્ડ ડોન્ટ ડુનું લિસ્ટ જ પકડાવી દેવાય. જો ડેટિંગ કોઇ ચિંતાધારી ચિંતકને લખવાનું કહેવાય અને જો એની કલમ-ભાષા ગુજરાતી હોય તો શક્ય છે કે એ કૃષ્ણ-રાધાથી વાત શરૂ કરે અને ડેટિંગને બદલે એવો ગુજરાતી શબ્દ વાપરે કે આપણને થાય: કૃષ્ણ-રાધા તો કોઇ ભારેખમ કામ કરતા હશે! ટિપ્સ કોમર્શિયલ હિંદી ફિલ્મો જેવી છે.
સમસ્યાને ચપટી વગાડી સુલઝાવી દે. એક અંગ્રેજી છાપામાં એક લેખનું ટાઇટલ હતું. ‘એવી દસ વાતો કે જે છોકરી/સ્ત્રીને સાંભળવી નથી ગમતી.’ સો રેડી? ફર્સ્ટ જો તમે આવું કહ્યું કે તું પેલા ડ્રેસમાં જરીક ચબ્બી એટલે કે જાડી લાગતી હતી, તો ટિપકાર કહે છે કે તમારું અને તમારા સંબંધનું આવી બન્યું. વાતનો સાર એ છે કે એવી કમેન્ટ કરવી નહીં. અને જો ફોર્સ પડાય કે હું કેવી લાગું છું તો ગુડી ગુડી વાતો કરવી. ચિટ, ચેટ એન્ડ ચિટિંગ. બીજી ટિપ તો એથી પણ અદભૂત છે.
છોકરીની મમ્મી લાખ સુંદર અને જુવાન દેખાતી હોય તો પણ અભિવ્યક્તિને દબાવી રાખવાની અને એવું નહીં ભસવાનું કે તમે બંને બહેનો દેખાવ છો. એ ચિકન હાટેંડને ખોટું લાગી જાય. ફ્રોઇડના ઇડપિસ કોમ્પ્લેકસથી રિવર્સ કોમ્પ્લેકસને કારણે એવું પણ સાંભળવું પડે. જા, તો મારી મા પાસે! મોરલ છોકરીને ખોટું ના લાગે એવું બોલતા શીખવા માંડવાનું. કારણ કે સંબંધનો આધાર ‘ખોટું ન લાગે’ એની ઉપર તો રચવાનો છે!
મિત્રો સાથે મજા આવતી હોય તો પણ ત્રીજી ટિપ પ્રમાણે છોકરી/સ્ત્રીને એવું નહીં કહેવાનું કે ‘મને મારા મિત્રો સાથે મજા આવે છે’ કેમ કે સ્ત્રીને એ કલ્પના પણ અસહ્ય છે કે એના પુરુષને એની સાથે કરતાં બીજે વધારે મજા આવી શકે. ભ્રમનું વિશ્વ ઊભું કરવાનું, કેમ કે એ જ તો ખરું રહેઠાણ છે સાંવરિયા તમારા સહજીવનનું.
તમને ક્રિકેટની મેચ જોવામાં રસ હોય તો પણ સ્ત્રીને એવું કહેવું નહીં, કારણ કે એ એવું માને છે કે મારા કરતાં બીજી અગત્યની ‘ગેમ’ કોઇ હોઇ શકે જ નહીં. સ્ટ્રીમ ઓફ કોન્સિયસનેસ એટલે કે અર્ધ-ચેતનના લેવલે કોઇ સુંદર પરફ્યુમની સુવાસ લેવાથી ભૂતપૂર્વ ફ્રેન્ડ યાદ આવી જાય તો પણ પેલી છોકરીને એવું કહેવાનું નહીં. કદાચ છોકરીને લાગી શકે કે તમે એનામાં પેલીને શોધી રહ્યા છો. આવું યાદ આવે તો શું કરવું એની કોઇ ટિપ્સ અવેલેબલ નથી, પણ વોશરૂમમાં જઇ ચહેરાને ધોઇ નાખી શકાય. એન્ડ ધ મોસ્ટ ઇમ્પોર્ટન્ટ: તમારી મમ્મીના હાથની અદભૂત રસોઇના વખાણ છોકરી સમક્ષ કરવા નહીં.
કમ ઓન એન્ડ ગ્રો અપ! શક્ય છે છોકરી તમને ગ્રાઇપ-વોટરની બાટલી પકડાવી ચાલતી પકડશે. એક ટિપ તો એવી છે કે છોકરી ટાપટીપ પાછળ લખલુટ ખર્ચ કરતી હોય તો પણ એને એ અંગે રોકવી-ટોકવી નહીં. યુ સી, એને ખોટું લાગી શકે છે અને ‘ખોટું લાગે એવું કશું કરવાની સખત મનાઇ છે!’ એક વાત તો એવી પણ છે કે છોકરીનાં બધા મિત્રો ન ગમતા હોય તો પણ ‘લવ મી, લવ માય ડોગ્ઝ’ એ હિસાબે બધાને ગમાડવાના અને એમની હાજરીમાં પૂંછડી પટપટાવવાની. અને હા, એની કોઇ બહેનપણીને ‘હોટ’ તો કહેવી જ નહીં.
તમારો સંબંધ ઠંડો પડી જવાની પૂરેપૂરી શક્યતાઓ છે. છેલ્લી વાત, ક્યારેક કચકચથી કંટાળી જાવ તો પણ એવા ઘાંટા નહીં પાડવાના કે ‘આઇ નીડ સ્પેસ!’ સ્પેસ જોઇતી હોય તો સ્પેસમાં જવાનું (પોષાતું હોય તો), નહીં તો જે પેસમાં ગાડી ચાલતી હોય એમ ચાલવા દેવી. જીવનની સુંદરતાને ટીપી નાખવી હોય તો આવી ટિપ્સ તરફ ધ્યાન આપવું. આ પણ એક ટિપ છે જે હું તમને આપી રહ્યો છું
